GUપગની ફૂગનું કારણ શું છે? પગની ફૂગ માટે શું સારું છે અને તેની સારવાર શું છે?
ફુટ ફંગસ , નામ પ્રમાણે જ, ફૂગના કારણે થતા ચામડીના રોગનો એક પ્રકાર છે. મોટાભાગના લોકો તેમના જીવનકાળમાં ઓછામાં ઓછા એક વખત આ રોગના સંપર્કમાં આવે છે. જેમ કે મોટાભાગની ફૂગની પ્રજાતિઓ જેમ કે ઘાટા, ગરમ અને ભેજવાળા વાતાવરણમાં, પગની ફૂગ પણ આ પરિસ્થિતિઓમાં થાય છે.
ફુટ ફૂગના લક્ષણો શું છે?
રમતવીરના પગ (ટીનીયા પેડિસ) એ પગનો સામાન્ય ફંગલ ચેપ છે. પગની ફૂગના લક્ષણો:
- ખંજવાળ: સૌથી સામાન્ય લક્ષણ પગમાં તીવ્ર ખંજવાળ છે. ત્યાં એક ખંજવાળ છે જે સામાન્ય રીતે અંગૂઠા વચ્ચે શરૂ થાય છે અને ફેલાય છે.
- લાલાશ: પગની ચામડી સોજો અને લાલ થઈ શકે છે.
- શુષ્કતા અને ફ્લેકિંગ: પગની ત્વચા શુષ્ક અને ફ્લેકી બની શકે છે. ખાસ કરીને ફંગલ ઇન્ફેક્શન ત્વચાને નષ્ટ કરીને આ સ્થિતિનું કારણ બની શકે છે.
- ફોલ્લા અને તિરાડો: રમતવીરના પગમાં ફોલ્લા અને તિરાડો પડી શકે છે. આ તિરાડો ચેપનું જોખમ વધારી શકે છે.
- દુર્ગંધ: પગમાં ફંગલ ઇન્ફેક્શનને કારણે દુર્ગંધ આવી શકે છે. પગની ત્વચાની નીચે જોવા મળતી ફૂગ ખરાબ ગંધનું કારણ બને છે.
- પગના નખમાં ફેરફારઃ ફૂગના ચેપથી નખ જાડા થવા, રંગ બદલાવા અને તૂટવા જેવી સમસ્યાઓ થઈ શકે છે.
જો તમને ઉપર જણાવેલ લક્ષણોની શંકા હોય, તો તેનું મૂલ્યાંકન અને નિદાન કરવા માટે ત્વચારોગ વિજ્ઞાની અથવા નિષ્ણાત ડૉક્ટર દ્વારા તપાસ કરાવવી મહત્વપૂર્ણ છે. પગની ફૂગને સામાન્ય રીતે યોગ્ય સારવારથી નિયંત્રિત કરી શકાય છે. જો કે, જો સારવાર ન કરવામાં આવે તો, તે લાંબા સમય સુધી ચાલતા અને અસ્વસ્થતાજનક ચેપનું કારણ બની શકે છે.
પગની ફૂગનું કારણ શું છે?
ફૂગ ખાસ કરીને ગરમ અને ભેજવાળા વાતાવરણમાં ઝડપથી વધે છે અને પગ જેવા શરીરના અંગોને અસર કરે છે. પગની ફૂગનું કારણ બને તેવા મુખ્ય પરિબળો છે:
- ભેજયુક્ત અને ગરમ વાતાવરણ: ફૂગ ઝડપથી વધે છે, ખાસ કરીને ગરમ અને ભેજવાળા વાતાવરણમાં. મોજાં અને પગરખાંની અંદર પરસેવાને કારણે પગ ઘણીવાર ભેજવાળા અને ગરમ રહે છે. આ વાતાવરણ ફૂગને ફેલાવવા અને ચેપનું કારણ બને છે.
- સામાન્ય વિસ્તારો: જાહેર વિસ્તારો જેમ કે પૂલ, જિમ, શાવર અને લોકર રૂમ વ્યક્તિ-થી-વ્યક્તિમાં ફૂગના પ્રસારણમાં ફાળો આપી શકે છે.
- પગની નબળી સ્વચ્છતા: નિયમિતપણે પગ ધોવા અને સૂકવવામાં નિષ્ફળતા ફૂગના ચેપ માટે એક આદર્શ વાતાવરણ બનાવી શકે છે. ખાસ કરીને ભેજવાળા પગ ફૂગના વિકાસ માટે અનુકૂળ વાતાવરણ પૂરું પાડે છે.
- પરસેવો અને સૂકા પગની અસમર્થતા: પરસેવો તમારા પગને ભીના બનાવે છે અને ફૂગ માટે યોગ્ય સ્થાન બનાવે છે. તમારા પગને હવાવિહીન રાખવાથી અને તેમને જૂતામાં સૂકવવાથી પણ તેઓને ફંગલ ઇન્ફેક્શન થવાની સંભાવના વધારે છે.
- નબળી રોગપ્રતિકારક શક્તિ: નબળી રોગપ્રતિકારક શક્તિ ધરાવતા લોકો ફૂગના ચેપ માટે વધુ સંવેદનશીલ હોઈ શકે છે. ઉદાહરણ તરીકે, ડાયાબિટીસ, HIV/AIDS અને કેન્સરની સારવાર જેવી પરિસ્થિતિઓ રોગપ્રતિકારક શક્તિને દબાવીને પગની ફૂગનું જોખમ વધારી શકે છે.
પગની ફૂગની સારવાર કેવી રીતે કરવી?
સૌ પ્રથમ, પગની ફૂગની સારવાર કરવાની સૌથી અસરકારક રીત એ છે કે પગની ફૂગથી સંક્રમિત વાતાવરણથી દૂર રહેવું. પગના સ્વાસ્થ્ય પર ધ્યાન આપીને ફૂગનો સૌથી અસરકારક રીતે સામનો કરી શકાય છે. પગ દરરોજ નિયમિતપણે સાફ કરવા જોઈએ, પુષ્કળ પાણીથી ધોવા જોઈએ, અને સ્વચ્છ ટુવાલ વડે કાળજીપૂર્વક સૂકવવા જોઈએ, નીચે અંગૂઠાની વચ્ચે. આ ઉપરાંત, ઉનાળાના ગરમ મહિનામાં વેન્ટિલેટેડ શૂઝ પહેરવા, પરસેવો શોષી શકે તેવા મોજાં પસંદ કરવા અને એન્ટિફંગલ સ્પ્રે અથવા પાવડરનો ઉપયોગ રોગની સારવારમાં ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.
રોગ થાય તે પછી, ત્વચારોગ વિજ્ઞાનીનો સંપર્ક કરવો જરૂરી છે. સારવાર માટે એન્ટિફંગલ ક્રિમ અને સ્પ્રે પસંદ કરી શકાય છે. કેટલાક કિસ્સાઓમાં, નિષ્ણાત દ્વારા મૌખિક એન્ટિફંગલ દવાઓનો ઉપયોગ કરવાની ભલામણ કરવામાં આવી શકે છે. દરરોજ એક જ સમયે નિયમિતપણે દવાનો ઉપયોગ કરવાથી ફૂગના રોગ સમય જતાં અદૃશ્ય થઈ જશે તેની ખાતરી થશે. જો કે, સારવાર પ્રક્રિયા માટે ઉપરોક્ત સફાઈ સિદ્ધાંતોનું પાલન કરવું જરૂરી છે.
સારવાર માટે ઘણી કુદરતી પદ્ધતિઓ પણ છે. પગને ડૂબાડી શકાય તેવા તાપમાને ગરમ કરેલા પાણીમાં વિનેગર ઉમેરવામાં આવે છે અને જ્યાં સુધી પાણી ઠંડુ ન થાય ત્યાં સુધી પગને આ પાણીમાં રાખવામાં આવે છે. સમય જતાં, તે જોવામાં આવશે કે મશરૂમ્સ અદૃશ્ય થવાનું શરૂ કરે છે. વધુમાં, ફૂગની સારવારમાં ખાવાનો સોડા ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ સ્થાન ધરાવે છે. તમે થોડું પાણી પણ ગરમ કરી શકો છો, તેમાં ખાવાનો સોડા ઉમેરી શકો છો અને પાણી ઠંડું ન થાય ત્યાં સુધી તમારા પગને તેમાં રાખો. બેકિંગ સોડાને ઓછા ગરમ પાણીમાં ઉમેરી શકાય છે, જ્યાં સુધી તે પેસ્ટની સુસંગતતા સુધી ન પહોંચે ત્યાં સુધી મિશ્રિત કરી શકાય છે અને ફૂગના વિસ્તાર પર લાગુ કરી શકાય છે. આવી કુદરતી પદ્ધતિઓ કુદરતી સારવારમાંની એક છે જે કેટલાક કિસ્સાઓમાં ફૂગ માટે ભલામણ કરી શકાય છે.
પગના નખની ફૂગની સારવાર કેવી રીતે કરવી?
પગના નખની ફૂગ પગની ફૂગ જેવા જ કારણોસર થાય છે, તેથી સારવારની પદ્ધતિઓ સમાન છે. સ્પ્રે અને ક્રીમની સાથે, નિષ્ણાતો મૌખિક દવાઓની પણ ભલામણ કરી શકે છે. આ ઉપરાંત, નેઇલ ફંગસની કેટલીક દવાઓ પણ સારવાર માટે વાપરી શકાય છે. પગ સારી રીતે ધોવાઇ જાય છે. નખ જ્યાં ફૂગની રચના થઈ છે તે સુનિશ્ચિત કરવા માટે કાપવામાં આવે છે કે તે ત્વચા કરતાં વધુ ઊંડા ન રહે. પછી, નેઇલ સારી રીતે ફાઇલ કરવામાં આવે છે અને ફૂગના નેઇલ પર દવા લાગુ કરવામાં આવે છે.
દિવસમાં ઘણી વખત આ રીતે દવા લાગુ કરવી જોઈએ. આ રીતે, નેઇલ ફંગસ મટાડશે. છેલ્લે, પગની ફૂગ અને પગના નખની ફૂગ માટે સૌથી મહત્વપૂર્ણ સારવાર સ્વચ્છતા છે. કૃપા કરીને તમારા પગને મૂલ્ય આપો અને તેમની સ્વચ્છતાની કાળજી લો. આરામદાયક પગરખાં પહેરો અને ઘણા જૂતા બદલવાની ખાતરી કરો. દરરોજ તમારા પગ ધોવા અને તેમને સારી રીતે સૂકવી દો. યાદ રાખો, સ્વચ્છતા માટે વપરાતા તમામ ઉત્પાદનો ખાનગી છે, આ ઉત્પાદનોને તમારા પરિવાર સાથે પણ શેર કરશો નહીં.
ફુટ ફૂગના પ્રકારો શું છે?
પગની ફૂગ વિવિધ પ્રકારની હોઈ શકે છે અને વિવિધ વિસ્તારોને અસર કરી શકે છે. પગની ફૂગના સામાન્ય રીતે જાણીતા પ્રકારો:
- એથ્લેટ્સ ફુટ (ટિની પેડીસ): તે પગની ફૂગનો સૌથી સામાન્ય પ્રકાર છે અને પગની ઉપર અને બાજુઓને અસર કરે છે, ખાસ કરીને અંગૂઠાની વચ્ચે. તે ખંજવાળ, લાલાશ, ફોલ્લાઓ અને ત્વચા પર ફોલ્લીઓ સાથે પોતાને મેનીફેસ્ટ કરે છે. રમતવીરના પગ સામાન્ય રીતે ગરમ અને ભેજવાળા વાતાવરણમાં પ્રસારિત થઈ શકે છે, ખાસ કરીને જીમ અને પૂલમાં.
- પગના નખની ફૂગ (ટીનીઆ અનગ્યુઅમ): તે એક ફંગલ ચેપ છે જે પગના નખને અસર કરે છે. તેનાથી નખમાં નેઇલ પ્લેટ પીળી પડવી, જાડું થવું, તિરાડ પડવી અને ઉપાડવા જેવા લક્ષણો થઈ શકે છે.
- સોલ ફૂગ (ટિની પેડિસ પ્લાન્ટેરિસ): તે એક ફંગલ ચેપ છે જે પગના તળિયાને અસર કરે છે. તે સામાન્ય રીતે પગ, હીલ અને પગની કમાનના તળિયે ખંજવાળ, લાલાશ અને ફ્લેકિંગ સાથે પોતાને મેનીફેસ્ટ કરે છે.
- વેસીક્યુલર ફુટ એથલીટ: આ પ્રકારની ફુટ ફુગ એથલીટના પગ જેવી જ હોય છે, જે ફોલ્લાઓ સાથે હોય છે. અંગૂઠાની વચ્ચે, પગના તળિયા અને બાજુઓ પર ફોલ્લાઓ દેખાય છે.
પગની ફૂગ માટે શું સારું છે?
ત્યાં કેટલીક કુદરતી અને આરામદાયક પદ્ધતિઓ છે જેનો ઉપયોગ તમે ઘરે પગની ફૂગની સારવાર માટે કરી શકો છો. જો કે, ઘરગથ્થુ પદ્ધતિઓ ફંગલ ચેપને સંપૂર્ણપણે મટાડતી નથી અને નિષ્ણાત ડૉક્ટરની સલાહ લીધા વિના તેનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ નહીં. કેટલીક પદ્ધતિઓ જે પગની ફૂગ માટે સારી છે:
- ક્રિમ અને મલમ: તમે ફંગલ ચેપ વિસ્તાર પર નિયમિતપણે ક્રીમ અને મલમનો ઉપયોગ કરીને ચેપનો ફેલાવો અને તીવ્રતા ઘટાડી શકો છો. જો કે, સારવાર શરૂ કરતા પહેલા નિષ્ણાતની સલાહ લેવાની ખાતરી કરો.
- ફુટ બાથ: તમે અસરગ્રસ્ત પગને સાજા કરવા અને ચેપને નિયંત્રિત કરવા માટે એન્ટિફંગલ ગુણધર્મો સાથે હર્બલ બાથ લઈ શકો છો. ઉદાહરણ તરીકે, તમે દસથી વીસ મિનિટ માટે થોડું મીઠું અથવા સફરજન સીડર સરકો ઉમેરીને તમારા પગને પાણીમાં પલાળી શકો છો.
- બેકિંગ સોડા ફુટ બાથ: બેકિંગ સોડા ફુટ બાથ લેવાથી પગની ફૂગની સારવારમાં પણ ફાયદો થઈ શકે છે. ગરમ પાણીમાં થોડા ચમચી ખાવાનો સોડા ઉમેરો અને તમારા પગને 15-20 મિનિટ માટે પલાળી રાખો.
- કુદરતી એન્ટિફંગલ તેલ: તમે અસરગ્રસ્ત વિસ્તારોમાં ફૂગપ્રતિરોધી ગુણધર્મો ધરાવતા તેલ, જેમ કે ટી ટ્રી ઓઇલ અને લવંડર તેલને હળવા હાથે લગાવી શકો છો. જો કે, સીધા ત્વચા પર લગાવતા પહેલા તેલને કેરિયર ઓઈલથી પાતળું કરવાનું ભૂલશો નહીં.
પગ સુકા રાખવા: તમારા પગ હંમેશા શુષ્ક રહે તેની ખાતરી કરવાથી ફૂગના ફેલાવાને રોકવામાં મદદ મળી શકે છે. સ્વેટ-પ્રૂફ મોજાં અને વેન્ટિલેટેડ શૂઝ પહેરવાની ખાતરી કરો.
ફુટ ફૂગ વિશે વારંવાર પૂછાતા પ્રશ્નો
શું પગની ફૂગ ચેપી છે?
હા, રમતવીરના પગમાં ચેપી ચેપ છે. ફૂગ સામાન્ય વિસ્તારો, પગરખાં અને મોજાંમાં લાંબા સમય સુધી રહી શકે છે અને વ્યક્તિથી વ્યક્તિમાં પ્રસારિત થઈ શકે છે. તેથી, વ્યક્તિગત વસ્તુઓ શેર કરવાનું ટાળવું મહત્વપૂર્ણ છે.
પગની ફૂગ કેવી રીતે શોધવી?
પગની ફૂગનું નિદાન સામાન્ય રીતે દ્રશ્ય પરીક્ષા દ્વારા કરવામાં આવે છે. ત્વચારોગ વિજ્ઞાની ચેપગ્રસ્ત વિસ્તારની તપાસ કરીને નિદાન કરી શકે છે. કેટલાક કિસ્સાઓમાં, ફંગલ સંસ્કૃતિ પરીક્ષણ કરવામાં આવી શકે છે.
પગની ફૂગની સારવારમાં કેટલો સમય લાગે છે?
પગની ફૂગની સારવારનો સમય ચેપની ગંભીરતા અને સારવાર પદ્ધતિના આધારે બદલાઈ શકે છે. સારવાર પ્રક્રિયા સામાન્ય રીતે કેટલાક અઠવાડિયાથી કેટલાક મહિનાઓ સુધી ચાલે છે.